یکی از عوامل مهم در تجربه رانندگی، آرامش و سکوت داخل کابین خودرو است. صدای کابین خودرو که می‌تواند شامل صداهای اضافی، لرزش‌ها، جیرجیرها یا نویزهای نامعمول باشد، نه تنها آسایش سرنشینان را مختل می‌کند، بلکه ممکن است نشان‌دهنده بروز مشکلی در قطعات داخلی خودرو باشد. بسیاری از رانندگان این صداها را نادیده می‌گیرند، اما در واقع، صدای غیرعادی در کابین می‌تواند هشداری برای نقص فنی یا فرسودگی قطعات باشد. در این مقاله قصد داریم به بررسی علل رایج صدای کابین خودرو، منابع احتمالی این صداها و روش‌های کاهش یا حذف آن‌ها بپردازیم. اگر شما هم هنگام رانندگی با صدای آزاردهنده‌ای درون خودرو مواجه شده‌اید، این مطلب راهنمای خوبی برای شناسایی و رفع مشکل خواهد بود.
انواع صداهای غیرعادی درون کابین خودرو
صدای غیرعادی در کابین خودرو می‌تواند به شکل‌های مختلفی ظاهر شود و هر کدام از آن‌ها نشانه‌ای از یک مشکل یا نقص خاص است. شناخت نوع صدا می‌تواند به شناسایی دقیق‌تر منبع آن و انتخاب بهترین روش برای رفع مشکل کمک کند. در ادامه، رایج‌ترین انواع صدای کابین خودرو را معرفی می‌کنیم:
صدای جیرجیر و تق‌تق
این نوع صدا معمولاً هنگام عبور از دست‌انداز یا ناهمواری‌های جاده شنیده می‌شود و اغلب از بخش‌هایی مانند داشبورد، صندلی‌ها یا درها ناشی می‌شود. شل شدن اتصالات، وجود قطعات پلاستیکی فرسوده یا نصب غیراستاندارد می‌تواند دلیل آن باشد.
صدای وزوز یا ارتعاش
این صداها بیشتر در سرعت‌های بالا یا هنگام روشن بودن سیستم صوتی یا تهویه خودرو شنیده می‌شوند. ممکن است از بخش‌هایی مانند دریچه‌های هوا، بلندگوها یا قطعات شل‌شده داخلی نشأت بگیرند.
صدای ضربه‌ای یا کوبشی
اگر هنگام عبور از موانع یا ترمز گرفتن صدای ضربه‌ای احساس شود، ممکن است قطعات سیستم تعلیق، اتصالات درب یا حتی وسایل داخل داشبورد به درستی در جای خود قرار نگرفته باشند.
صدای سوت یا هوای نشت‌کرده
این نوع صدا معمولاً به دلیل نشت هوا از درب‌ها، پنجره‌ها یا نوارهای درزبندی شنیده می‌شود. اگر در سرعت بالا صدای سوت مانندی را تجربه می‌کنید، احتمالاً درزبندی‌ها نیاز به بررسی و تعویض دارند.
صدای اصطکاک یا ساییدگی
این صدا می‌تواند ناشی از برخورد دو سطح فلزی یا پلاستیکی به هم باشد که اغلب به دلیل شل بودن یا خرابی قطعات داخلی رخ می‌دهد. بررسی قطعات تزئینی یا مکانیزم حرکت صندلی‌ها و فرمان می‌تواند منبع آن را مشخص کند.
دلایل رایج ایجاد صدای کابین خودرو
ایجاد صداهای اضافی در کابین خودرو می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد که برخی از آن‌ها ساده و قابل‌رفع هستند، در حالی که برخی دیگر ممکن است نشانه‌ای از نقص فنی یا فرسودگی قطعات مهم باشند. در این بخش به رایج‌ترین عواملی که باعث ایجاد صدای کابین خودرو می‌شوند، اشاره می‌کنیم:
قطعات داخلی مانند رودری‌ها، قاب داشبورد، کنسول وسط یا قاب ستون‌ها اگر به‌درستی نصب نشده باشند یا به مرور زمان لق شوند، در حین حرکت یا عبور از دست‌اندازها تولید صدا می‌کنند. این مشکل به‌خصوص در خودروهایی با عمر بالاتر یا کیفیت مونتاژ پایین رایج است.درزگیری‌های لاستیکی دور درب‌ها، پنجره‌ها یا صندوق عقب اگر فرسوده یا پاره شده باشند، می‌توانند باعث ورود صدای باد، لرزش یا حتی سوت کشیدن به داخل کابین شوند. همچنین نبود عایق صوتی کافی در خودرو موجب افزایش شدت نویز محیط می‌شود.
نصب تجهیزات جانبی مانند سیستم صوتی، مانیتور، روکش صندلی یا قطعات تزئینی اگر با دقت و اصول فنی انجام نشود، منجر به تولید صدا در هنگام حرکت یا تغییر دمای محیط می‌شود.برخی صداهایی که به نظر می‌رسد از داخل کابین می‌آیند، در واقع منشأ خارجی دارند. خرابی یا فرسودگی در کمک‌فنرها، بوش‌ها، اتصالات سیستم تعلیق یا حتی خرابی بلبرینگ‌ها می‌تواند لرزش و صدایی ایجاد کند که به داخل کابین منتقل می‌شود.
تغییر دما، به‌ویژه هنگام گرم شدن یا سرد شدن خودرو، می‌تواند باعث انبساط یا انقباض قطعات پلاستیکی و فلزی شود. این تغییرات باعث ایجاد صداهایی مانند تق‌تق یا جیرجیر در کابین می‌شود، به‌خصوص زمانی که خودرو پارک بوده و تازه شروع به حرکت می‌کند.گاهی صدای غیرعادی از وسایل کوچک، سکه‌ها، بطری‌ها یا ابزارهایی ناشی می‌شود که در داشبورد، کنسول، صندوق عقب یا زیر صندلی‌ها باقی مانده‌اند و با حرکت خودرو به اطراف برخورد می‌کنند.
نقش کیفیت مونتاژ و قطعات داخلی در صدای کابین خودرو
یکی از عوامل بسیار مهم و تأثیرگذار بر میزان صدای تولیدشده در کابین خودرو، کیفیت مونتاژ و نوع قطعات به‌کاررفته در داخل کابین است. خودروسازان حرفه‌ای با دقت بالا در مونتاژ و استفاده از متریال باکیفیت، به‌طور چشمگیری از بروز نویزها و صداهای آزاردهنده جلوگیری می‌کنند. در ادامه، نقش این دو مؤلفه را بیشتر بررسی می‌کنیم:
در خودروهایی که قطعات داخلی با دقت بالا نصب شده‌اند، کمتر شاهد شل شدن، لق شدن یا جابه‌جایی قطعات خواهیم بود. این موضوع از بروز صداهای جیرجیر، تق‌تق یا لرزش در بخش‌هایی مانند داشبورد، کنسول، رودری‌ها و ستون‌ها جلوگیری می‌کند. در مقابل، مونتاژ ضعیف یا عجولانه می‌تواند باعث تداخل و اصطکاک بین قطعات شود و صداهای آزاردهنده در حین رانندگی به وجود آورد.
استفاده از پلاستیک‌های خشک و بی‌کیفیت، فوم‌های نامرغوب یا چرم‌های مصنوعی ضعیف در طراحی داخلی، مقاومت در برابر تغییرات دما، فشار و لرزش را کاهش می‌دهد. این مواد به مرور زمان دچار تغییر شکل شده و باعث تولید صداهای سایشی یا ضربه‌ای می‌شوند. در حالی که استفاده از متریال مرغوب، عمر طولانی‌تری داشته و رفتار پایدارتر و بی‌صداتری در برابر تنش‌های فیزیکی و محیطی دارند.
یکی از اصول مهم در مونتاژ باکیفیت، اتصال دقیق و محکم اجزا به یکدیگر است. اگر قفل‌ها، خارها یا پیچ‌های نگهدارنده به‌درستی بسته نشده باشند، حتی در خودروهای نو نیز صدای ناهنجار از همان روزهای اول شنیده می‌شود.خودروهایی که در خطوط تولید مدرن و با تست‌های دقیق کیفی تولید می‌شوند، پیش از عرضه مورد بررسی کامل از نظر نویز داخل کابین قرار می‌گیرند. این تست‌ها شامل بررسی صداهای ناشی از لرزش، اصطکاک، نشت هوا و عملکرد قطعات متحرک است که نقش مهمی در کاهش صدای نهایی دارند.
کدام بخش‌های خودرو منبع اصلی صدا هستند؟
برای شناسایی و رفع صدای کابین خودرو، ابتدا باید بدانیم که این صداها از کدام بخش‌ها نشأت می‌گیرند. بسیاری از صداهای اضافی درون خودرو، از نواحی خاص و مشخصی ایجاد می‌شوند که معمولاً به دلیل فرسودگی، نصب نادرست یا لرزش‌های مداوم در حین حرکت دچار مشکل شده‌اند. در ادامه، مهم‌ترین منابع تولید صدا در خودرو را معرفی می‌کنیم:
داشبورد یکی از رایج‌ترین منابع ایجاد صدا در کابین است. اتصالات پلاستیکی، کابل‌های پشت داشبورد، دریچه‌های تهویه یا حتی وسایلی که داخل محفظه‌ها قرار داده شده‌اند، همگی می‌توانند باعث ایجاد صدای تق‌تق یا جیرجیر شوند. نصب غیراصولی لوازم جانبی مانند مانیتور یا دزدگیر نیز این مشکل را تشدید می‌کند.درب‌های خودرو و رودری‌ها معمولاً در معرض باز و بسته شدن مکرر قرار دارند. اگر خارها، پیچ‌ها یا بست‌های نگهدارنده آن‌ها شل شده باشند، در هنگام حرکت یا عبور از دست‌اندازها صدای لرزش، کوبش یا ساییدگی تولید می‌شود. همچنین خرابی قفل برقی یا شیشه‌بالابر هم می‌تواند منبع صدا باشد.
صندلی‌های شل‌شده، ریل‌های خشک یا مکانیزم حرکتی فرسوده، هنگام نشستن یا تغییر وضعیت ممکن است صدای ناخوشایندی ایجاد کنند. گاهی اوقات صدای تق‌تق از پایه‌های صندلی در زمان ترمز گرفتن یا شتاب‌گیری به گوش می‌رسد.اجزای نصب‌شده در سقف مانند چراغ مطالعه، سانروف، آفتاب‌گیر یا ستون‌های A و B ممکن است در اثر لرزش، تغییر دما یا نصب غیراصولی، صدای تق‌تق یا جیرجیر از خود تولید کنند.
در خودروهای سدان و هاچ‌بک، اگر قفل صندوق عقب، لاستیک دور درب یا قطعات تزئینی داخل آن شل شده باشند، منبع صدای مزاحم خواهند بود. همچنین وسایلی که داخل صندوق بدون نظم قرار گرفته‌اند، در حین حرکت می‌توانند صدا ایجاد کنند.هرچند سیستم تعلیق خارج از کابین قرار دارد، اما خرابی آن باعث انتقال لرزش و صدای ضربه‌ای به داخل خودرو می‌شود. خرابی بوش‌ها، کمک‌فنرها، اتصالات چرخ یا میل‌تعادل می‌تواند از طریق بدنه به کابین منتقل شده و حس ناخوشایندی ایجاد کند.
چگونه صدای کابین خودرو را شناسایی و برطرف کنیم؟
شناسایی و رفع صدای اضافی داخل کابین خودرو ممکن است در نگاه اول دشوار به نظر برسد، اما با رعایت یک سری مراحل ساده و دقت در جزئیات می‌توان منبع صدا را پیدا کرد و آن را به‌طور مؤثری از بین برد. در این بخش به روش‌های گام‌به‌گام برای تشخیص و رفع صداهای آزاردهنده در کابین خودرو می‌پردازیم:
نخستین قدم، توجه به نوع صدا و موقعیت شنیده‌شدن آن است. آیا صدا ضربه‌ای است؟ یا بیشتر شبیه به جیرجیر و ساییدگی؟ آیا در سرعت خاصی یا هنگام ترمز گرفتن شنیده می‌شود؟ پاسخ به این سؤالات می‌تواند سرنخ‌های مهمی درباره محل ایجاد صدا به شما بدهد.توصیه می‌شود خودرو را در مسیرهای مختلف مانند خیابان‌های صاف، دست‌اندازدار، سرعت‌گیر و پیچ‌دار آزمایش کنید. با این کار می‌توانید تشخیص دهید که آیا صدا در اثر لرزش، تکان‌های بدنه یا تغییرات دما ایجاد می‌شود.
پس از شناسایی حدودی محل صدا، قطعات آن ناحیه را به‌صورت دستی بررسی کنید. با فشار دادن داشبورد، رودری، صندلی‌ها یا سقف، می‌توانید متوجه شوید که کدام قسمت لق شده یا نیاز به سفت کردن دارد. برخی صداها با یک خار یا پیچ ساده قابل رفع هستند.برای قطعاتی که در اثر تماس با یکدیگر تولید صدا می‌کنند، می‌توان از نوارهای فومی یا عایق‌های صوتی استفاده کرد. این مواد اصطکاک و لرزش بین قطعات را کاهش داده و از تولید صدا جلوگیری می‌کنند.
مکانیزم‌هایی مانند ریل صندلی، قفل درب، جک صندوق عقب یا سانروف در صورت خشکی یا فرسودگی ممکن است صدای ناهنجار ایجاد کنند. روان‌کاری این قسمت‌ها با اسپری سیلیکون یا گریس مخصوص می‌تواند تا حد زیادی مشکل را برطرف کند.گاهی منبع صدا وسایل شخصی، ابزار یا اشیای کوچکی هستند که داخل داشبورد، جیب صندلی یا صندوق عقب رها شده‌اند. با نظم‌دادن به این فضاها و استفاده از ضربه‌گیرهای نرم، می‌توان جلوی صدای اضافی را گرفت.
اگر با تمام بررسی‌ها و اقدامات بالا، هنوز صدای غیرعادی باقی مانده، بهتر است خودرو را به یک تعمیرگاه تخصصی ببرید. برخی صداها منشأ فنی دارند و ممکن است از سیستم تعلیق، شاسی یا اتصالات داخلی ناشی شده باشند.
جمع‌بندی
صدای کابین خودرو نه تنها می‌تواند آرامش سرنشینان را برهم بزند، بلکه نشانه‌ای از فرسودگی یا نقص در قطعات داخلی و حتی بخش‌هایی از سیستم فنی خودرو باشد. این صداها ممکن است از داشبورد، درب‌ها، صندلی‌ها، سقف، صندوق عقب یا حتی سیستم تعلیق منشأ بگیرند و در صورت بی‌توجهی، موجب آسیب بیشتر یا کاهش کیفیت رانندگی شوند.
با شناخت انواع صداهای غیرعادی، بررسی دقیق محل و شرایط ایجاد صدا، و استفاده از راهکارهایی مانند تقویت عایق‌کاری، تعمیر یا سفت‌کردن قطعات شل‌شده، می‌توان این مشکل را تا حد زیادی برطرف کرد. همچنین توجه به کیفیت مونتاژ خودرو و قطعات داخلی از همان ابتدا، تأثیر مستقیمی بر کاهش نویز در کابین دارد.
در نهایت، اگر صدای داخل کابین با اقدامات اولیه رفع نشد، مشورت با تعمیرکاران حرفه‌ای و بررسی تخصصی خودرو می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند. داشتن کابینی آرام، نه تنها بر راحتی سرنشینان اثرگذار است، بلکه تجربه‌ای دلنشین‌تر از رانندگی را برای شما رقم خواهد زد.
