اگر برایتان پیش آمده که بخواهید حرکت کنید اما ترمز دستی پایین نمی‌آید، یا متوجه شده‌اید که اهرم آن بیش از حد سفت شده است، شما تنها نیستید. بسیاری از رانندگان با این مشکل مواجه شده‌اند و به دنبال پاسخی برای سوالاتی مانند “چرا ترمز دستی پایین نمیاد؟” یا “علت پایین نیامدن ترمز دستی چیست؟” هستند. در این مقاله قصد داریم دلایل گیرکردن ترمز دستی را بررسی کرده و راه‌حل‌هایی برای رفع آن ارائه دهیم. همچنین نکاتی درباره علت سفت شدن ترمز دستی، علت قفل شدن ترمز دستی در سرما و نحوه تعمیر ترمز دستی را توضیح خواهیم داد.
بیشتر بخوانید: قفل شدن ترمز چیست
گیر کردن ترمز دستی چیست و چگونه اتفاق می‌افتد؟
ترمز دستی یا ترمز پارک یکی از اجزای مهم سیستم ترمز خودرو است که به‌صورت مکانیکی یا الکترونیکی عمل می‌کند و وظیفه آن جلوگیری از حرکت ناخواسته خودرو هنگام توقف است. اما گاهی اوقات پیش می‌آید که ترمز دستی به درستی کار نمی‌کند و اصطلاحاً گیر می‌کند؛ یعنی اهرم یا دکمه ترمز دستی به سختی آزاد می‌شود یا پایین نمی‌آید. این مشکل می‌تواند باعث شود چرخ‌ها همچنان قفل باشند و حرکت خودرو غیرممکن شود.
گیرکردن ترمز دستی زمانی رخ می‌دهد که مکانیزم ترمز پارک به دلایل مختلفی نتواند آزاد شود یا به اصطلاح ترمز دستی رها نشود. در این حالت، حتی اگر راننده اهرم ترمز دستی را پایین بیاورد یا دکمه آزاد کردن آن را فشار دهد، ترمز همچنان فعال می‌ماند و خودرو درجا می‌زند یا حرکتش محدود می‌شود.
گیرکردن ترمز دستی نه تنها می‌تواند باعث ناتوانی در حرکت خودرو شود، بلکه در صورت حرکت خودرو با ترمز فعال، به سیستم ترمز آسیب وارد کرده و امنیت رانندگی را به خطر می‌اندازد. بنابراین، تشخیص و رفع به موقع این مشکل بسیار اهمیت دارد.
علت قفل شدن ترمز دستی در سرما
با رسیدن فصل زمستان و کاهش دما، یکی از مشکلات رایج برای رانندگان، قفل شدن ترمز دستی خودرو در هوای سرد است. بسیاری از افراد پس از یک شب سرد متوجه می‌شوند که ترمز دستی پایین نمی‌آید یا چرخ‌های عقب خودرو قفل شده‌اند و حرکت نمی‌کنند. این مشکل نه‌تنها آزاردهنده است، بلکه در صورت بی‌توجهی می‌تواند به سیستم ترمز آسیب بزند. اما علت قفل شدن ترمز دستی در سرما چیست؟
یکی از رایج‌ترین علت قفل شدن ترمز دستی در سرما و علت سفت شدن ترمز دستی، نفوذ رطوبت به داخل کابل ترمز دستی است. زمانی که هوا سرد می‌شود، این رطوبت درون کابل یا در نزدیکی اتصال به چرخ‌ها یخ می‌زند و مانع از حرکت کابل می‌شود. در نتیجه، ترمز دستی گیر می‌کند و حتی با کشیدن یا پایین آوردن اهرم، چرخ‌ها آزاد نمی‌شوند.
اگر خودرو در هوای مرطوب و سرد برای مدتی پارک شده باشد، احتمال چسبیدن لنت به کاسه ترمز یا دیسک عقب وجود دارد. این حالت بیشتر در خودروهایی با ترمز عقب کاسه‌ای دیده می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که سطح لنت و کاسه ترمز به دلیل رطوبت و سرمای شدید به هم چسبیده یا یخ زده‌اند.
کابل‌های قدیمی که روکش محافظ آن‌ها آسیب دیده یا پوسیده شده‌اند، بیشتر مستعد جذب رطوبت هستند. در هوای سرد، این رطوبت یخ می‌زند و مانع از عملکرد صحیح کابل می‌شود. در نتیجه ترمز دستی قفل می‌ماند و حتی در صورت آزاد کردن اهرم، چرخ‌ها رها نمی‌شوند.
علت پایین نیامدن ترمز دستی
ترمز دستی یا همان ترمز پارک، نقش حیاتی در ایمنی خودرو دارد و هنگام توقف خودرو به‌ویژه در سربالایی‌ها از حرکت ناخواسته جلوگیری می‌کند. اما گاهی پیش می‌آید که ترمز دستی پایین نمی‌آید و شما نمی‌توانید آن را آزاد کنید. این مشکل می‌تواند نگران‌کننده باشد و مانع حرکت خودرو شود. اما چرا ترمز دستی پایین نمی‌آید؟ در ادامه به مهم‌ترین علت پایین نیامدن ترمز دستی و علت سفت شدن ترمز دستی پرداخته‌ایم.
یکی از شایع‌ترین علت پایین نیامدن ترمز دستی و علت سفت شدن ترمز دستی ، گیرکردن ترمز دستی یا زنگ زدگی کابل ترمز دستی است. کابل‌ها به مرور زمان و به دلیل رطوبت، گرد و غبار یا زنگ زدگی ممکن است خشک شده و دیگر به راحتی حرکت نکنند. این حالت باعث می‌شود که ترمز دستی آزاد نشود و همچنان چرخ‌ها قفل باقی بمانند.
در خودروهایی که ترمز دستی آن‌ها به صورت مکانیکی روی چرخ‌های عقب عمل می‌کند، چسبیدن لنت ترمز به دیسک یا کاسه ترمز می‌تواند مانع پایین آمدن ترمز دستی شود. این چسبندگی اغلب ناشی از رطوبت، گرد و خاک، یا فرسودگی لنت‌ها است و باعث می‌شود حتی پس از رها کردن اهرم ترمز دستی، چرخ‌ها قفل باقی بمانند.
اگر اهرم ترمز دستی یا بخش‌های مکانیکی متصل به آن دچار خرابی یا نقص شوند، ممکن است ترمز دستی آزاد نشود. این مشکل می‌تواند ناشی از شکستگی یا خم شدن قطعات، یا گیر کردن فنرها و چرخ‌دنده‌ها باشد.
در هوای سرد، رطوبت موجود در سیستم ترمز می‌تواند یخ بزند و موجب قفل شدن کابل یا لنت‌ها شود. این موضوع به‌خصوص در مناطق سردسیر یا زمستان‌های سخت بیشتر دیده می‌شود و باعث می‌شود ترمز دستی پایین نیاید. در ادامه به بررسی تعمیر ترمز دستی خواهیم پرداخت.
نقش شرایط آب و هوایی در گیر کردن ترمز دستی
ترمز دستی یکی از اجزای کلیدی خودرو است که وظیفه آن جلوگیری از حرکت ناخواسته خودرو هنگام توقف است. اما در برخی شرایط، به ویژه تحت تأثیر عوامل محیطی، ترمز دستی ممکن است گیر کند و آزاد نشود. یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر عملکرد ترمز دستی، شرایط آب و هوایی است. در این مقاله به بررسی چگونگی تأثیر آب و هوا بر گیر کردن ترمز دستی می‌پردازیم.
یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که باعث گیرکردن ترمز دستی می‌شود، یخ زدگی است. در هوای سرد و زمستانی، رطوبت موجود در سیستم ترمز دستی، به ویژه داخل کابل‌ها یا در محل اتصال لنت‌ها به کاسه یا دیسک، می‌تواند یخ بزند. این یخ زدگی باعث می‌شود کابل ترمز یا لنت‌ها نتوانند به درستی حرکت کنند و ترمز دستی قفل شود.
در مناطق با رطوبت بالا، بخار آب می‌تواند به داخل کابل ترمز دستی نفوذ کند و موجب زنگ زدگی یا خوردگی کابل و قطعات مرتبط شود. این موضوع به مرور باعث خشک شدن و گیر کردن کابل می‌شود. همچنین رطوبت باعث چسبندگی لنت‌ها به کاسه یا دیسک ترمز می‌شود که مانع آزاد شدن ترمز دستی می‌گردد.
شرایط آب و هوایی خشک و بادی می‌تواند باعث ورود گرد و خاک به داخل کابل‌ها و مکانیزم ترمز دستی شود. این گرد و خاک‌ها با گذشت زمان باعث سایش و اختلال در حرکت روان کابل ترمز شده و عملکرد ترمز دستی را مختل می‌کنند.
گرچه کمتر رایج است، اما دمای بسیار بالا نیز می‌تواند باعث تغییر شکل یا شل شدن کابل و قطعات ترمز دستی شود که در نتیجه عملکرد ترمز را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
علائم و نشانه‌های گیرکردن ترمز دستی
ترمز دستی یکی از اجزای حیاتی سیستم ترمز خودرو است که نقش مهمی در جلوگیری از حرکت ناخواسته خودرو هنگام پارک ایفا می‌کند. اما زمانی که این ترمز گیر کند یا به درستی آزاد نشود، می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند. تشخیص به موقع علائم و نشانه‌های گیر بودن ترمز دستی به شما کمک می‌کند تا از بروز مشکلات جدی‌تر و هزینه‌های سنگین‌تر جلوگیری کنید.
اگر هنگام تلاش برای رها کردن ترمز دستی، اهرم یا دکمه آن به سختی حرکت کند و پایین نیاید، احتمالاً ترمز دستی گیر کرده است. این یکی از واضح‌ترین نشانه‌هاست که مکانیزم ترمز به درستی آزاد نمی‌شود.اگر پس از رها کردن ترمز دستی احساس کنید که خودرو به سختی حرکت می‌کند یا صدای جیر جیر از چرخ‌ها می‌آید، این می‌تواند نشانه گیر بودن ترمز دستی باشد. در این حالت، لنت‌ها یا کابل‌ها به طور کامل آزاد نشده‌اند و باعث مقاومت در چرخ‌ها می‌شوند.
وقتی ترمز دستی گیر می‌کند و چرخ‌ها قفل می‌مانند، اصطکاک بین لنت‌ها و دیسک یا کاسه ترمز زیاد می‌شود که ممکن است بوی سوختگی لاستیک یا لنت ترمز به مشام برسد.اگر خودرو برای مدت طولانی با ترمز دستی گیر کرده حرکت کند، چرخ‌های عقب ممکن است بیش از حد داغ شوند. لمس بدنه چرخ‌ها (پس از توقف خودرو و با احتیاط) می‌تواند این داغی را نشان دهد.
گیر بودن ترمز دستی باعث می‌شود خودرو برای حرکت نیاز به نیروی بیشتری داشته باشد که منجر به افزایش مصرف سوخت و کاهش شتاب خودرو می‌شود.در برخی خودروها، گیر بودن ترمز دستی باعث روشن شدن چراغ هشدار ترمز روی داشبورد می‌شود. این چراغ معمولاً به شکل یک علامت تعجب درون دایره است و نشان می‌دهد ترمز دستی فعال مانده است.
روش‌های تعمیر ترمز دستی در خانه
گیرکردن ترمز دستی یکی از مشکلات متداول خودرو است که ممکن است به دلایل مختلفی از جمله زنگ زدگی کابل، یخ زدگی یا چسبندگی لنت‌ها رخ دهد. خوشبختانه بسیاری از این مشکلات با استفاده از روش‌های ساده و بدون نیاز به مراجعه فوری به تعمیرگاه قابل رفع هستند. در این مقاله، به چند روش کاربردی و ایمن برای تعمیر ترمز دستی در خانه می‌پردازیم.
گرم کردن محل اتصال ترمز دستی
اگر ترمز دستی در اثر یخ زدگی یا سرما گیر کرده باشد، گرم کردن محل اتصال کابل یا لنت‌ها می‌تواند کمک کند:
از سشوار با درجه حرارت متوسط استفاده کنید و محل کابل یا چرخ‌های عقب را گرم کنید.
مراقب باشید که حرارت بیش از حد به قطعات پلاستیکی یا لاستیکی آسیب نزند.
پس از چند دقیقه، ترمز دستی را به آرامی پایین بیاورید و ببینید آیا آزاد می‌شود یا خیر.
حرکت دادن خودرو به جلو و عقب
گاهی اوقات حرکت دادن خودرو به آرامی به جلو و عقب کمک می‌کند تا لنت‌ها یا کابل‌هایی که چسبیده‌اند، آزاد شوند:
خودرو را در حالت دنده سنگین (مثل دنده یک یا دنده عقب) قرار دهید.
با احتیاط و به آرامی، کمی جلو و عقب حرکت کنید.
سپس مجدداً سعی کنید ترمز دستی را پایین بیاورید.
استفاده از روان‌کننده‌ها
اگر مشکل ناشی از زنگ زدگی یا خشک شدن کابل ترمز دستی باشد، استفاده از روان‌کننده می‌تواند موثر باشد:
اسپری روان‌کننده (مثل WD-40) را به محل اتصال کابل‌ها و مکانیزم ترمز دستی بزنید.
اجازه دهید چند دقیقه به داخل نفوذ کند.
سپس سعی کنید اهرم ترمز دستی را آزاد کنید.
بررسی و تنظیم اهرم ترمز دستی
گاهی مشکل گیرکردن ترمز دستی به علت تنظیم نادرست اهرم است:
اهرم ترمز دستی را تا انتها بکشید و سپس سعی کنید آرام آرام آن را پایین بیاورید.
اگر اهرم خیلی سفت یا خیلی شل است، تنظیم آن طبق دفترچه راهنمای خودرو یا با کمک یک فرد متخصص می‌تواند مشکل را رفع کند.
پاک کردن رطوبت و گرد و خاک
رطوبت و آلودگی می‌تواند باعث گیرکردن ترمز دستی شود:
محل‌های اتصال و کابل‌ها را با یک دستمال خشک و تمیز پاک کنید.
مطمئن شوید که هیچ گرد و خاک یا رطوبتی در مکانیزم وجود ندارد.
جمع‌بندی
گیرکردن ترمز دستی یکی از مشکلات رایج در خودروهاست که می‌تواند به دلایل متعددی مانند زنگ زدگی کابل‌ها، یخ زدگی در هوای سرد، چسبندگی لنت‌ها یا تنظیم نادرست سیستم ترمز اتفاق بیفتد. این مشکل نه تنها باعث سختی در رهاسازی ترمز می‌شود، بلکه ممکن است به سیستم ترمز آسیب وارد کند و امنیت رانندگی را به خطر اندازد.
با شناخت علائم و نشانه‌های گیرکردن ترمز دستی، مانند سخت پایین آمدن اهرم، مقاومت در حرکت خودرو، بوی سوختگی و روشن شدن چراغ هشدار، می‌توان به موقع اقدام به رفع مشکل کرد. خوشبختانه بسیاری از موارد گیر کردن ترمز دستی را می‌توان با روش‌های ساده در خانه مانند گرم کردن محل ترمز، استفاده از روان‌کننده‌ها و حرکت دادن خودرو رفع نمود.
اما بهترین راهکار، پیشگیری از این مشکل است که با نگهداری منظم سیستم ترمز، جلوگیری از نفوذ رطوبت و گرد و خاک، پارک کردن صحیح خودرو و رعایت نکات ایمنی در شرایط آب و هوایی مختلف امکان‌پذیر است.
در نهایت، اگر پس از انجام این اقدامات، ترمز دستی همچنان گیر می‌کند یا عملکرد صحیح ندارد، توصیه می‌شود حتماً به تعمیرگاه برای تعمیر ترمز دستی تخصصی مراجعه کنید تا از آسیب‌های جدی‌تر و هزینه‌های بالاتر جلوگیری شود.
با مراقبت و توجه به نکات ارائه شده، می‌توانید از عملکرد بهینه ترمز دستی خودرویتان اطمینان حاصل کنید و ایمنی خود و سرنشینانتان را تضمین نمایید.
