یکی از مشکلات رایج در میان رانندگان، سرریز شدن آب رادیاتور بعد از خاموش شدن خودرو است. این اتفاق می‌تواند نشانه‌ای از وجود مشکل در سیستم خنک‌کننده باشد و در صورت بی‌توجهی به علت سرریز شدن آب رادیاتور پراید از قمقمه، باعث آسیب به موتور شود. در خودروهایی مثل پراید، این مشکل معمولاً از قمقمه (مخزن انبساط) رخ می‌دهد و آب از آن به بیرون نشت می‌کند. بسیاری از رانندگان نیز نمی‌دانند اگر آب رادیاتور زیاد باشد چه میشود و چه پیامدهایی دارد. در این مقاله، به بررسی دقیق این موضوعات خواهیم پرداخت.
علت سرریز شدن آب رادیاتور پراید از قمقمه
یکی از مشکلات شایع در خودروهای پراید، سرریز شدن آب از قمقمه رادیاتور است که می‌تواند باعث نگرانی رانندگان شود. قمقمه یا همان مخزن انبساط، وظیفه دارد آب اضافی ناشی از افزایش دمای موتور را موقتاً ذخیره کرده و در زمان سرد شدن مجدداً به مدار بازگرداند. اما زمانی که این آب از قمقمه به بیرون سرریز میشود، معمولاً نشان از وجود ایراد در سیستم خنک‌کننده دارد.
درب رادیاتور نقش مهمی در حفظ فشار استاندارد سیستم خنک‌کننده دارد. اگر واشر درب خراب شده باشد یا به درستی بسته نشود، فشار بالا می‌تواند باعث بیرون زدن آب از قمقمه شود.زمانی که موتور بیش از حد گرم میشود، بخار و فشار زیاد باعث میشود آب به سمت قمقمه هدایت شده و در نهایت سرریز کند. جوش آوردن ممکن است به دلیل خرابی ترموستات، کمبود آب یا خرابی واترپمپ باشد.
برخی راننده‌ها بدون توجه به سطح مجاز آب، مخزن انبساط را کاملاً پر می‌کنند. در این حالت، هنگام داغ شدن موتور و افزایش حجم آب، فضای کافی برای انبساط وجود ندارد و آب به بیرون سرریز می‌کند.اگر هوا در مدار باقی مانده باشد، گردش صحیح آب مختل شده و ممکن است باعث داغ شدن غیرعادی و سرریز آب از قمقمه شود.اگر مسیر بازگشت آب دچار گرفتگی یا انسداد باشد، آب اضافی نمی‌تواند به مدار اصلی بازگردد و در قمقمه تجمع یافته و سرریز میشود.
اگر با سرریز شدن آب رادیاتور ، بهتر است سریعاً علت سرریز شدن آب رادیاتور پراید از قمقمه را بررسی و برطرف کنید. بی‌توجهی به این مشکل می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی‌تری مانند ترک خوردن سیلندر یا سوختن واشر سرسیلندر شود. بهترین راهکار، بررسی منظم سطح آب، سلامت درب رادیاتور و عملکرد صحیح سیستم خنک‌کننده است.
سرریز شدن آب رادیاتور بعد از خاموش شدن؛ علت چیست؟
اگر پس از خاموش کردن خودرو متوجه شدید که آب از رادیاتور یا قمقمه به بیرون نشت می‌کند، این پدیده به‌عنوان یکی از نشانه‌های اختلال در سیستم خنک‌کننده شناخته میشود. بسیاری از رانندگان گمان می‌کنند که خاموش شدن موتور به‌معنای توقف کامل گردش مایع خنک‌کننده است، اما واقعیت این است که فرآیندهای حرارتی ادامه پیدا می‌کند و در صورت وجود اختلال، ممکن است سرریز شدن آب رادیاتور بعد از خاموش شدن اتفاق بیفتد.
پس از خاموش شدن موتور، گردش آب قطع میشود اما گرمای باقی‌مانده در بخش‌هایی مانند سرسیلندر، همچنان بالا می‌ماند. این گرمای انباشته می‌تواند باعث جوشیدن مایع در رادیاتور و قمقمه شود که در نتیجه آب از طریق درب مخزن سرریز می‌کند.درب‌های رادیاتور و مخزن انبساط وظیفه دارند فشار سیستم را تنظیم کنند. اگر فنر یا واشر درب خراب باشد، فشار اضافی به راحتی تخلیه نمی‌شود و پس از خاموش شدن خودرو، فشار درون سیستم باعث بیرون زدن آب میشود.
اگر بیش از حد مجاز آب به سیستم اضافه کرده باشید، پس از خاموش شدن و بالا رفتن دما، جایی برای انبساط آب وجود ندارد و به بیرون رانده میشود.اگر فن به موقع عمل نکند یا ترموستات در وضعیت بسته گیر کند، آب به خوبی خنک نمی‌شود و پس از خاموش شدن موتور، گرمای باقی‌مانده باعث افزایش فشار و خروج آب می‌گردد.حباب‌های هوا می‌توانند مانع از گردش روان مایع شوند و باعث گرم شدن بیش از حد نقاطی خاص از موتور گردند. این مسئله نیز ممکن است منجر به سرریز آب هنگام خاموش کردن خودرو شود.
سرریز شدن آب رادیاتور بعد از خاموش شدن خودرو را نباید نادیده گرفت. این موضوع معمولاً نشانه‌ای از فشار بالا، گرمای زیاد یا خرابی قطعه‌ای در سیستم خنک‌کننده است. برای پیشگیری از آسیب‌های پرهزینه مثل سوختن واشر سرسیلندر یا ترک خوردن موتور، بهتر است سیستم را بررسی کرده و در صورت نیاز، به تعمیرکار مراجعه کنید.
اگر آب رادیاتور زیاد باشد چه میشود؟
برخلاف تصور برخی از رانندگان، پر کردن بیش از حد مخزن رادیاتور یا قمقمه (مخزن انبساط) نه‌تنها مفید نیست، بلکه می‌تواند دردسرساز نیز باشد. سیستم خنک‌کننده خودرو به‌گونه‌ای طراحی شده که مقدار مشخص و کنترل‌شده‌ای از آب در آن گردش کند. حال اگر بیش از حد مجاز به آن آب اضافه شود، ممکن است شاهد سرریز شدن آب رادیاتور و مشکلات جانبی آن باشید.
اگر آب رادیاتور زیاد باشد چه میشود؟ وقتی موتور داغ میشود، آب موجود در سیستم خنک‌کننده هم منبسط میشود. اگر فضای کافی برای انبساط وجود نداشته باشد، مایع از درب رادیاتور یا قمقمه به بیرون رانده میشود.پر بودن بیش از حد باعث میشود فشار در لوله‌ها و قطعات افزایش یابد. این فشار ممکن است منجر به ترک خوردن شیلنگ‌ها یا آسیب به واشرها و اتصالات شود.
فشار بیش از اندازه ممکن است به درب رادیاتور یا سوپاپ اطمینان آسیب بزند و باعث شود این قطعه به‌درستی کار نکند یا زودتر از عمر مفیدش خراب شود.آب اضافی ممکن است مانع عملکرد درست برخی اجزا مانند ترموستات یا سنسور دما شود، به‌ویژه اگر سطح آب از حالت استاندارد بالاتر باشد.سرریز شدن آب باعث خیس شدن اطراف موتور میشود که در درازمدت می‌تواند به خوردگی قطعات فلزی یا ایجاد بوی نامطبوع منجر شود.
برای جلوگیری از این مشکل، فقط زمانی که خودرو کاملاً سرد است، سطح آب را بررسی کنید و آن را در محدوده بین MIN و MAX روی قمقمه نگه دارید. همچنین از درب رادیاتور یا مخزن استاندارد استفاده کنید تا فشار به‌درستی کنترل شود.
تفاوت سرریز طبیعی و غیرطبیعی آب رادیاتور
سرریز شدن آب رادیاتور همیشه به معنای وجود مشکل در خودرو نیست. در بسیاری از مواقع، این اتفاق می‌تواند کاملاً طبیعی و نشانه عملکرد صحیح سیستم خنک‌کننده باشد. اما در برخی موارد نیز این پدیده علامتی از خرابی در یکی از بخش‌های سیستم است. شناخت تفاوت بین سرریز طبیعی و غیرطبیعی آب رادیاتور می‌تواند به شما کمک کند تا به‌موقع مشکل را تشخیص داده و از آسیب‌های احتمالی به موتور جلوگیری کنید.
سرریز طبیعی آب رادیاتور چیست؟
سرریز طبیعی زمانی اتفاق می‌افتد که:
موتور به دمای کاری طبیعی رسیده باشد.
فشار داخل رادیاتور کمی افزایش پیدا کرده باشد.
بخشی از آب منبسط‌شده از رادیاتور به قمقمه (مخزن انبساط) منتقل شده باشد.
هنگام خاموش شدن خودرو، کمی بخار یا آب از مخزن خارج شود ولی بلافاصله قطع گردد.
در این حالت، سیستم خنک‌کننده به‌درستی کار می‌کند و پس از سرد شدن موتور، آب از مخزن به رادیاتور بازمی‌گردد. سرریز خفیف و موقتی آب در شرایط گرم شدن طبیعی موتور، یک پدیده عادی و بدون خطر است.
سرریز غیرطبیعی آب رادیاتور چگونه است؟
سرریز غیرطبیعی معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که یکی از اجزای سیستم خنک‌کننده دچار خرابی یا نقص شده باشد. نشانه‌های آن عبارتند از:
خروج مداوم و زیاد آب از قمقمه یا رادیاتور
ریختن آب روی زمین در حجم زیاد
جوش آوردن مداوم موتور
کم شدن اب رادیاتور خودرو یا مخزن انبساط
وجود بوی شیرین یا بخار شدید از زیر کاپوت
علت‌های رایج سرریز غیرطبیعی ممکن است شامل خرابی درب رادیاتور، گرفتگی مسیرها، خرابی ترموستات، نشتی در شیلنگ‌ها، یا حتی مشکلات جدی‌تری مانند ترک بلوک سیلندر یا سوختن واشر سرسیلندر باشد.
چطور تفاوت این دو را تشخیص دهیم؟
برای تشخیص تفاوت سرریز طبیعی و غیرطبیعی، به نکات زیر توجه کنید:
| نشانه‌ها | سرریز طبیعی | سرریز غیرطبیعی |
|---|---|---|
| مقدار آب خارج‌شده | بسیار کم | زیاد و قابل‌توجه |
| دفعات تکرار | گاهی، در شرایط داغی موتور | مداوم و بدون توقف |
| دمای موتور | در محدوده نرمال | بیش از حد و نشانه جوش آوردن |
| نیاز به افزودن مکرر آب | ندارد | دارد |
| وجود بخار یا بوی تند | ندارد یا بسیار کم | زیاد و آزاردهنده |
سرریز آب رادیاتور می‌تواند طبیعی یا غیرطبیعی باشد. اگر مقدار آن کم، بدون بوی بد، و موقتی باشد، جای نگرانی نیست. اما اگر با کم شدن شدید آب، جوش آوردن موتور یا نشت شدید همراه باشد، حتماً باید سیستم خنک‌کننده خودرو توسط یک مکانیک بررسی شود. توجه به این تفاوت می‌تواند از هزینه‌های سنگین تعمیرات جلوگیری کند و عمر موتور خودرو را افزایش دهد.
روش‌های پیشگیری از سرریز شدن آب رادیاتور
سرریز شدن آب رادیاتور یکی از مشکلات رایج در سیستم خنک‌کننده خودرو است که اگر به موقع کنترل نشود، می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی مثل جوش آوردن موتور، خرابی واشر سرسیلندر یا حتی ترک خوردن بلوک موتور شود. خوشبختانه، با رعایت چند نکته ساده می‌توان از بروز این مشکل جلوگیری کرد. در این بخش با روش‌های پیشگیری از سرریز شدن آب رادیاتور آشنا می‌شویم:
همیشه در حالت سرد بودن موتور، سطح آب را در قمقمه (مخزن انبساط) بررسی کنید. سطح آب باید بین علامت‌های MIN و MAX قرار داشته باشد. پر یا کم بودن بیش از حد می‌تواند باعث عملکرد نادرست سیستم خنک‌کننده شود.درب رادیاتور نقش کلیدی در تنظیم فشار داخل سیستم دارد. اگر فنر یا واشر درب خراب باشد، نمی‌تواند فشار اضافی را کنترل کند و باعث نشت یا سرریز آب میشود. در صورت خرابی، درب را با مدل استاندارد و مناسب خودرو تعویض کنید.
وجود هوا در مدار خنک‌کننده می‌تواند مانع از گردش صحیح آب شود و نقاطی از موتور بیش از حد گرم شوند. پس از تعویض مایع خنک‌کننده یا تعمیرات، هواگیری کامل سیستم بسیار ضروری است.فن وظیفه دارد هنگام افزایش دمای موتور، هوای خنک به سمت رادیاتور هدایت کند. اگر فن دیر روشن شود یا کلاً عمل نکند، دمای آب افزایش یافته و به سرریز منجر میشود. سنسور فن و خود فن را به‌صورت دوره‌ای بررسی کنید.
ترموستات باز و بسته شدن مسیر آب را بر اساس دما کنترل می‌کند. اگر این قطعه گیر کند، دمای آب بالا می‌رود. همچنین، خرابی واترپمپ باعث اختلال در گردش آب میشود که در نهایت منجر به جوش آوردن و سرریز خواهد شد.یکی از اشتباهات رایج رانندگان، پر کردن قمقمه تا لبه بالایی است. این کار در زمان گرم شدن موتور و افزایش حجم آب، باعث نداشتن فضای کافی برای انبساط و سرریز شدن میشود.
مایع خنک‌کننده مناسب نقش مهمی در حفظ دمای پایدار موتور دارد. استفاده از ضدیخ/ضدجوش استاندارد مانع از جوش آوردن سریع آب شده و از خوردگی قطعات داخلی جلوگیری می‌کند.برای جلوگیری از سرریز شدن آب رادیاتور، کافی است با دقت و برنامه‌ریزی، سیستم خنک‌کننده خودرو را بررسی و نگهداری کنید. رعایت این موارد ساده، نه‌تنها از نشت و هدررفت آب جلوگیری می‌کند، بلکه عمر موتور خودرو را افزایش داده و از هزینه‌های سنگین تعمیرات پیشگیری می‌کند.
جمع‌بندی
سرریز شدن آب رادیاتور یکی از نشانه‌های مهم اختلال در سیستم خنک‌کننده خودرو است که نباید آن را نادیده گرفت. این مشکل می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد؛ از جمله خرابی درب رادیاتور، جوش آوردن موتور، پر شدن بیش از حد مخزن انبساط، یا گرفتگی مسیر گردش آب. همچنین، سرریز آب ممکن است به صورت طبیعی در شرایط خاصی رخ دهد، اما اگر این وضعیت مکرر و همراه با کم شدن آب یا داغ شدن موتور باشد، نیاز به بررسی و تعمیر فوری دارد که به همه موارد از جمله سوال اگر آب رادیاتور زیاد باشد چه میشود پاسخ داده شد.
برای پیشگیری از بروز این مشکل، بهتر است سطح آب رادیاتور را به طور منظم کنترل کرده، از درب رادیاتور سالم و استاندارد استفاده کنید، و سیستم خنک‌کننده را به طور دوره‌ای بررسی نمایید. رعایت این نکات باعث میشود عملکرد سیستم خنک‌کننده بهینه باقی بماند و از آسیب‌های جدی و هزینه‌های بالای تعمیر جلوگیری شود.
در نهایت، اگر با سرریز آب رادیاتور مواجه شدید و علت آن برایتان مشخص نبود، حتماً به یک متخصص خودرو مراجعه کنید تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.
